Het gevoel van een brok of “iets” in de keel (medisch term: Globus) is een veelvoorkomende klacht van het KNO-gebied. Het gevoel van de brok in de keel bevindt zich meestal ter plaatse van het strottenhoofd en kan verschillende bijkomende klachten geven waaronder slikklachten, hoesten, het gevoel de keel te moeten schrapen / kuchen of slikken. Als dit gevoel lang aanhoudt is aanvullend onderzoek door een (KNO) arts geïndiceerd.

Oorzaken van globus / brok in de keel

Globus heeft een groot aantal mogelijke oorzaken. Vooraf is het belangrijk dat men zich realiseert dat globus in veruit de meeste gevallen een goedaardige klacht is.
Een van de meest voorkomende oorzaken van het gevoel van een brok in de keel is een verhoogde spierspanning in de keel en bovenste sluitspier van de slokdarm. Dit kan veroorzaak worden door slikken, stemgebruik en stress. Een ander veel voorkomende oorzaak is maagzuurbranden (gastro-oesofageale reflux). Bij 80 procent van de patiënten met reflux en globus, waarbij de reflux behandeld wordt verdwijnt de globus. Ook een allergie kan chronische irritatie van de slijmvliezen in de keel veroorzaken. Deze chronische irritatie kan leiden tot een brokgevoel in de keel. Een vierde veel voorkomende goedaardige oorzaak van globus is slijm in de keel, bijvoorbeeld vanuit de neus(bijholten) bij sinusitis of uit de longen.

Anatomische afwijkingen die globus kunnen geven zijn vergrote keelamandelen (tonsillen) en tongamandelen (tongtonsillen) en osteofytvorming van de cervicale wervelkolom. Indien er een zwakke plek bestaat tussen de spieren van de slokdarmingang kan er een uitstulping ontstaan, een zogenaamde Zenker’s divertikel. Een Zenker’s divertikel gaat vaak gepaard met klachten van bemoeilijkt slikken (dysfagie), opgeven van doorgeslikt voedsel (regurgitatie), borrelende geluiden, slijm in de keel, een stinkende adem en een brokgevoel in de keel.
Een vergrote schildklier bij bijvoorbeeld hypothyreoïdie kan leiden tot druk op de keel / slokdarm en daarmee globus. Ook de chronische irritatie van keelontsteking (pharyngitis) kan leiden tot het gevoel van een brok in de keel.

Een minder voorkomende oorzaak is ijzergebreksanemie, waardoor het zogenaamde Plummer-Vinson-syndroom (sideropenische dysfagie) met slikproblemen kan ontstaan.

Ook kanker van de keel of slokdarm kan globusklachten geven. Gelukkig is er in veruit de meeste gevallen van globus geen sprake van keelkanker. Als het brokgevoel langer dan drie weken gepaard gaat met moeilijk slikken, oorpijn, heesheid, keelpijn of koorts en gewichtsverlies is onderzoek door een kno-arts op zijn plaats. Roken, alcohol gebruik en chronische reflux verhogen de kans op keelkanker.

Klachten bij Globus / Brok in de keel

Globus of “brok in de keel gevoel” is een klacht op zich. Globus wordt vaak omschreven als:

  • gevoel dat er een brok of “iets” in de keel zit
  • een slijmprop in de keel die niet weggeslikt kan worden
  • of een gevoel dat er een graat of een korreltje in de keel zit
  • branderige, pijnlijke of geïrriteerde keel

Afhankelijk van de ernst en oorzaak kan globus gepaard gaan met bijkomende klachten. De meest voorkomende bijkomende klachten zijn:

  • Keelpijn
  • Slikproblemen en / of passageklachten
  • Droge keel
  • Angst (voor keelkanker)
  • Hoesten
  • Heesheid of andere stemveranderingen
  • Benauwdheid

Diagnostiek (onderzoek) bij globus

De mogelijke diagnostiek bij globus is divers. In ieder geval dient inspectie van mond en keelholte plaats te vinden. Bij de huisarts en KNO-arts kan de keel beoordeelt worden door middel van keelspiegelen. Hierbij kijkt de arts met behulp van een hoofdlamp en een klein (rond) spiegeltje achter in de mond en keel (zie afbeeldingen onder aan dit artikel). De KNO-arts heeft tevens een zogenaamde fiberscoop ter beschikking. Dit is een dunne flexibele slang met een camera waarmee de KNO-arts via de neus de keel kan beoordelen (zie filmpje onderaan deze pagina). Hiermee kan een goed beeld worden verkregen van de keelholte, waaronder slijmvliezen, stembanden en functie van de keel.

Zo nodig kan er aanvullend onderzoek worden gedaan waaronder een röntgenfoto, een slikfoto waarbij het slikproces en de slokdarm goed in beeld kunnen worden gebracht of een CT-scan of MRI scan. Ook een oesophagusdrukmeting en een oesofagoscopie (beide onderzoeken van de slokdarm) kunnen aanvullende informatie geven.

Behandeling van globus

De behandeling van globus hangt af van de oorzaak. Het uitsluiten van de aanwezigheid van een maligniteit (kanker) is niet alleen een belangrijk onderdeel van de diagnostiek bij globus, maar heeft vaak ook een belangrijke therapeutisch effect. Indien andere oorzaken uitgesloten en behandeld zijn kan in veel gevallen door middel van logopedische behandeling het brokgevoel verminderd worden. Hieronder worden de algemene behandeling van een aantal veel voorkomende oorzaken kort beschreven.

Maagzuurbranden (reflux): Indien er bij anamnese of onderzoek aanwijzingen zijn voor reflux dient deze behandeld te worden. Dit kan door middel van maagzuurremmers (medicatie) en met leefstijladviezen waaronder:

  • beperking van alcoholgebruik, koffie en roken.
  • zware en vette maaltijden vermijden.
  • inname van pepermunt, chocola, scherpe kruiden, koolzuurhoudende dranken en zuur vruchtensappen beperken.
  • aantal uur voor het slapen gaan niks meer eten.
  • hoofdeinde van het bed 10-15 cm rechter op zetten.

Slijm vanuit de neus(bijholten) (rhinitis / sinusitis): behandeling van chronische loopneus en bijholtenklachten begint vaak met zoutwaterneusspoelingen, neusspray(s) of druppels en de eventuele behandeling van een allergie. Bij aanhoudende klachten zal een (KNO)arts aanvullend medicamenteus of operatief ingrijpen overwegen.

Vergrote keelamandelen of tongamandelen: indien er sprake is van vergrote keel- of tongamandelen dient de oorzaak door een kno-arts onderzocht te worden. Behandeling kan bijvoorbeeld bestaan uit antibiotica of chirurgische verwijdering van (een deel van) de amandelen middels tonsillectomie of lasertonsillotomie

Een Zenker’s divertikel kan op verschillende chirurgische manieren behandeld worden. Een KNO-arts kan beoordelen welke ingreep geïndiceerd is.

Afbeeldingen en Video’s

Literatuur:

  • http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1378332/
  • https://www.mlds.nl/klachten/brok-in-de-keel/