Keelamandelen (medische term: tonsillen of tonsillae palatinae) zijn twee amandelklieren gelegen aan het begin van de oropharynx, tussen de twee pharynxbogen in. De keelamandelen hebben een functie in het afweersysteem en zijn daarbij met name betrokken in de afweer van de mond- en keelholte.
De keelamandelen maken deel uit van de ring van Waldeyer: een verzamelen van diverse lymfatische weefselstructuren betrokken bij het afweersysteem van het hoofd- halsgebied. De voornaamste structuren van de ring van Waldeyer zijn het adenoïd (neusamandel), de keeltonsillen, de tongtonsillen en de tonsillae tubularia.
De Ring van Waldeyer
De anatomie van de keelamandelen
De keelamandelen bevinden zich achter in de mond, aan het begin van de zogenoemde oropharynx. Aan de voorzijde worden de keelamandelen begrensd door de voorste pharynxboog en aan de achterzijde door de achterste pharnxboog. Deze ruimte is de zogenaamde tonsilnis.
De keelamandelen zijn doorgaans symmetrisch in grootte, roze van kleur en bedekt met zogenaamde crypten. De crypten zijn de groeven tussen de trabekels.
Hieronder ligt het goed doorbloede kapsel van de keelamandel. Het kapsel ligt direct tegen de spierwand van de pharynx aan (deze maakt geen deel uit van de keelamandel).
In verhouding tot de “omvang” van de keel zijn de keelamandelen in jonge kinderen het grootst. Tijdens de puberteit zijn de keelamandelen wat betreft “eigen afmetingen” het grootst. Na de puberteit atrofiëren de keelamandelen.
Functie van keelamandelen
De amandelen maken deel uit van het immuunsysteem. Zij vormen een van de eerste barrières van het afweermechanisme tegen pathogenen. Keelamandelen lijken met name actief tijdens de ontwikkeling van het immuunsysteem in kinderen. In deze levensfase zijn de keelamandelen gemiddeld vaker gezwollen en actief. Hierbij dient vermeld te worden dat er uit een meta-analyse in 2015 is gebleken dat het verwijderen van de amandelen klinisch niet van invloed is op het afweersysteem (1).
Bronnen: